Από τον πάπυρο στο τετράδιο
Ο πάπυρος ή αλλιώς με την επιστημονική του ονομασία Κύπειρος ο πάπυρος, είναι ένα υδρόβιο φυτό που μοιάζει με καλάμι, το ύψος του φτάνει έως και τα 5 μέτρα και φύτρωνε στην αρχαιότητα στην κοιλάδα του Νείλου και σε διάφορες περιοχές της Συρίας, της Μεσοποταμίας και της Παλαιστίνης, κοντά στη λίμνη Γεννησαρέτ. Σήμερα, το βρίσκουμε στην κοιλάδα του Άνω Νείλου, στην Αβησσυνία και στα νερά της Ουγκάντας, ενώ στην Ευρώπη το συναντάμε στη Σικελία, κοντά στις Συρακούσες.
Στην αρχαιότητα, οι Αιγύπτιοι ήταν αυτοί που χρησιμοποίησαν πρώτοι τον πάπυρο ως γραφική ύλη, όπως εμείς σήμερα χρησιμοποιούμε το χαρτί. Για την ακρίβεια έκοβαν τον φλοιό του κορμού του πάπυρου σε λεπτές λωρίδες και τις ένωναν μεταξύ τους σχηματίζοντας πλατιές και μακριές ταινίες. Βάζοντας δύο στρώματα το ένα πάνω στο άλλο δημιουργούσαν μία εύκαμπτη και επίπεδη επιφάνεια, την οποία άφηναν να στεγνώσει και στη συνέχεια της περνούσαν βερνίκι. Κάθε μία επιφάνεια από αυτές ήταν ένα φύλλο. Ένωναν είκοσι περίπου τέτοια φύλλα μεταξύ τους με άμυλο και τα τύλιγαν σε ρολό δίνοντάς κυλινδρική μορφή στον πάπυρο. Έγραφαν στον πάπυρο σε στήλες κάθετες προς το μήκος της ταινίας. Η χρήση του πάπυρου διατηρήθηκε μέχρι τον 7ο αι. μ. Χ.
Εκτός από την τη χρήση του ως γραφική ύλη, στην αρχαιότητα υπήρξαν και άλλες χρήσεις του φυτού αυτού. Με τις ίνες του παπύρου έφτιαχναν χοντρά και λεπτά σχοινιά, φιτίλια για λάμπες, πέδιλα από πλεγμένο πάπυρο, ακόμα και βάρκες. Το ξύλο των ριζών προσέφερε καύσιμο υλικό και χρησίμευε για την κατασκευή εργαλείων. Η διάταξη των λουλουδιών του διαπλεκόταν σε γιρλάντες, η δε στάχτη χρησιμοποιούνταν ως γιατρικό. Σήμερα, χρησιμοποιείται επίσης ως διακοσμητικό φυτό σε κήπους και στην Ελλάδα, αλλά και γενικά σε χώρες της Μεσογείου.
Το να διαβάσει κάποιος έναν πάπυρο δεν ήταν όμως τόσο εύκολο πρακτικά, διότι έπρεπε με το ένα χέρι να ξετυλίγει τον πάπυρο και με το άλλο να τον τυλίγει ξανά. Έτσι επινοήθηκε ένας άλλος τρόπος ένωσης των φύλλων πάπυρου, παρόμοιος με αυτόν που αργότερα έδεναν τις περγαμηνές και σήμερα δένονται τα φύλλα χαρτιού και γίνονται τα τετράδια. Για την ακρίβεια δίπλωναν στη μέση τα φύλλα πάπυρου, τα έραβαν και έφτιαχναν ένα τεύχος. Τα τέσσερα φύλλα διπλωμένα στη μέση έδιναν ένα τεύχος με οκτώ φύλλα που ονομαζόταν τετράδιο (τετράς διά δύο). Πολλά τετράδια ραμμένα μαζί στη ράχη αποτελούσαν τον κώδικα, δηλαδή ένα χειρόγραφο βιβλίο με φύλλα.
Τα κείμενα των αρχαίων περνούσαν από γενιά σε γενιά με την αντιγραφή. Ειδικά εκπαιδευμένοι γραφείς, οι βιβλιογράφοι ή κωδικογράφοι, εργάζονταν σε ειδικά εργαστήρια, για αρκετό καιρό μέχρι να ολοκληρώσουν ένα βιβλίο.
Αν θέλετε να δείτε τη δική μας προσπάθεια να φτιάξουμε πάπυρο δείτε εδώ.
Πηγές:
https://el.wikipedia.org/wiki/Πάπυρος_(φυτό),
Πρόσφατα σχόλια